بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: مال و ثروت؛ جلسۀ 10
تاریخ سخنرانی: 97/10/17
مکان سخنرانی: اداره کل هلال احمر استان اصفهان

معیار برتری فرد در قیامت
گاهی بدون این که به زبان بیاوریم، در فکرمان این است که شخص فقیر رتبۀ پست و پایینی دارد و آدمی که ثروت دارد این دارای فضیلت است. در حالی‌که معیار پستی و بلندی فقر و ثروت نیست؛ مثل سلامتی می‌ماند. حالا کسی که معلول است را می‌توانیم بگوییم این آدم پستی است و یک شخص سالم را می‌توانیم بگوییم این آدم خوبی است؟ نه، این مربوط به دنیاست. جسم یکی معلول است، یکی هم جسمش سالم است. فقر و نداری هم همین‌طور است. یکی به دلایلی فقیر شده است و دیگری به دلایلی ثروت دارد. نه آن فقرِ فقیر را می‌شود گفت پست است و رتبۀ پایینی دارد و نه آن ثروتمند را می‌شود گفت آدم بلندمرتبه‌ای است. دلیلش هم این است که اگر بخواهیم معیارش را ببینیم، معیارش در قیامت است. آیا می‌بینید در قیامت آدمی که مثلاً معلول بوده را به جهنم می‌برند، می‌گویند تو آدم پستی بودی و به جهنم برو یا برای مثال آدمی که سالم بوده را آیا در قیامت به بهشت می‌برند؟ نه، ببینید این‌ها غلط است. پس همین دلیل شد. اگر واقعاً ثروت یک کمال است باید بگوییم در آخرت هر کسی ثروتمند است چند درجه بالاتر از دیگران است و هر کسی هم که فقیر است، اگر آدم بدی باشد، پس باید در قیامت چند درجه پایین باشد. می‌بینیم این معیارها، معیارهای دنیایی است. آخرت این‌طوری محاسبه نمی‌کنند. محاسبۀ آخرت چیست؟ روی عبودیت و بندگی است که ما به آن "تقوا" می‌گوییم. آنجا این را نگاه می‌کنند. به من می‌گویند چقدر تقوا داشتی؟ ذخیره است. چقدر عبادت کردی، چه‌قدر عبادت نکردی؟ این معیار است. یعنی آنچه در قیامت برای ما باقی می‌ماند این است. لذا در آیۀ 197 بقره، تقوا را به عاقل می‌گوید، نه به مؤمن. ما در فارسی حواسمان نیست. به یک کسی که مؤمن است بگوییم تو که مؤمن هستی پس نماز بخوان دیگر. قرآن می‌گوید تو که عاقل هستی، نماز بخوان. این خیلی حرف است؛ یعنی آن‌که نماز نمی‌خواند عقل سالمی ندارد، لذا به او گوشزد می‌کند. می‌گوییم تو که عاقلی،چطور عقل داری، پس چرا نماز نمی‌خوانی؟ یعنی عقلت راهنمایی‌ات می‌کند و به نماز وادارت می‌کند.
حالا یک جمله‌ای است از امام سجاد(علیه‌السلام) می‌فرمایند[1]: خدایا من را حفظم کن تا گمان پستی به انسان فقیر نکنم. «وَ اعْصِمْنِی مِنْ أَنْ أَظُنَّ بِذِی عَدَمٍ خَسَاسَةً» خدایا من را حفظم کن که نسبت به صاحب ثروت گمان فضیلت نکنم؛ یعنی نگویم که ثروتش به او فضیلت داده است. من را از این عقاید حفظ کن. این عقیدۀ غلطی است. دلیل غلطش این است. «فَإِنَّ الشَّرِیفَ مَنْ شَرَّفَتْهُ طَاعَتُکَ» آدم شریف آن کسی است که اطاعت تو، او را شریفش کرده است؛ یعنی شرافت به او داده است. «وَ الْعَزِیزَ مَنْ أَعَزَّتْهُ عِبَادَتُکَ» آدم عزیز کسی است که عبادت تو او را عزیزش کرده است. از بس بندگی تو را کرده، عزیز شده است.
حالا یک دعای دیگری هم هست؛ امیرالمومنین(علیه‌السلام) فرمودند: «الهی کَفَى لِی فَخْراً أَنْ أَکُونَ لَکَ عَبْداً»[2] خدایا برای من یک افتخار کفایت می‌کند. من دیگر هیچ افتخار دیگری نمی‌خواهم. یک افتخار دارم که عبد تو هستم و عبد کسی دیگر نیستم.
و فرمودند: «کَفَى بِی عِزّاً أَنْ تَکُونَ لِی رَبّاً»[3] یک عزت برای من کفایت می‌کند و آن این است که تو خدای من هستی. تو یک موجود خوب و من وابستۀ به تو هستم و تو هم آقا بالا سر من هستی. این افتخار انسان است؛ یعنی چیزی که در قیامت برای من باقی می‌ماند این است و چیز دیگری نیست. حالا من برای خودم یک چیزهایی تصور کنم که من فلانی هستم و اسمم چیست و نمی‌دانم چه سمتی دارم. هیچ کدام این‌ها در قیامت به درد ما نمی‌خورد. می‌گویند چقدر آدم هستی، عذر می‌خواهم به من می‌گویند به شماها نمی‌گویند، به من می‌گویند آدم شدی یا نشدی؟! این را از ما می‌خواهند. اگر آدم شده باشیم، آن‌وقت رد می‌شویم. آدم نشده باشیم گیر می‌افتیم. حالا هر کسی می‌خواهد باشد. حالا در این دنیا فرض کنید رئیس یک جایی باشیم، خب باشیم. تازه یک مسئولیت هم به دوشش می‌افتد. می‌گویند شما که این مسئولیت را داشتی چرا رعایت نکردی؟! خلاصه از من بندگی می‌خواهند، عبادت می‌خواهند، تقوا می‌خواهند. تقوا و عبادت هم فقط نماز نیست. ببینید همان خدمت‌ها این‌ها همه‌اش عبودیت می‌شود. به‌شرط اینکه قصدش خالص باشد، نه هر خدمتی. برای خدا خدمت کند. خب ببینید خدای متعال چه می‌کند.

«و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین»